به گزارش راهبرد معاصر مشتریان بانکی از این پس باید طبق تغییرات قانون چک اقدام صدور چک کنند.قانون چک از اول آذر 99 دچار تغییراتی شد و از روز گذشته اعلام شد که دیگر چک در وجه حامل نباید صادر شود. همچنین چکهای صاد شده باید در سامانه صیاد ثبت شود. در این خبر جزئیات سامانه ثبت چک صیاد و روش ثبت چک در سامانه صیاد را می خوانید.

ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد

به گزارش تابناک مشتریان بانکی به محض اینکه چک را صادر می‌کنند اطلاعات چک را مبنی بر اینکه برای چه کسی صادر شده و ذینفع چک چه کسی است، مبلغ و تاریخ چک را باید در سامانه ثبت کنند و بعد از ثبت اطلاعات در سامانه, چک را تحویل گیرنده دهند.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی گفت : ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد الزامی است و اگر این اطلاعات در سامانه ثبت نشود برگه چک هیچ اعتباری نخواهد داشت زیرا ثبت اطلاعات چک در سامانه، ضمانت اعتبار و نقد شدن چک است.

سامانه صیاد چیست؟

طبق اعلام بانک مرکزی از ابتدای آذر امسال دسته‌چک تمامی بانک‌ها باید از طریق سامانه صیاد (صدور یکپارچه دسته‌چک) برای متقاضیان صادر شود که به آن اصطلاحا چک صیاد می‌گویند. در شیوه جدید، دسته‌چک‌های تمامی بانک‌ها کاملاً یک‌شکل و یک‌رنگ صادر می‌شوند که باهدف یکپارچه‌سازی و استانداردسازی طراحی‌شده و هویت اوراق بهادار را پیدا خواهد کرد. طبق روال جدید، دیگر شعب بانکی مرجع صدور دسته‌چک نیستند و متقاضی دسته‌چک از طریق سامانه بانک مرکزی اعتبارسنجی شده و دسته‌چک برایش صادر می‌شود.

مزیت‌های چک جدید صیاد

در این سامانه امکان استعلام از پیشینه صادرکننده چک برای دریافت‌کننده وجود دارد که بزرگ‌ترین مزیت برای کاهش آمار چک‌های برگشتی خواهد بود. با اجرایی شدن صدور دسته‌چک‌های جدید که علاوه بر متحدالشکل بودن، در نحوه صدور نیز از روش یکسانی پیروی می‌کنند، ارتباط متقاضی دسته‌چک با شعبه به ارتباط متقاضی با سامانه صیاد تغییر می‌کند.

بنابراین با کنار رفتن شعبه و عوامل انسانی، فرآیند اعتبارسنجی، صدور و رصد استفاده از چک کاملاً مکانیزه می‌شود و امکان اینکه صدور دسته‌چک بر اساس روابط شعب و مشتریان شکل بگیرد، دیگر وجود نخواهد داشت. با راه‌اندازی این سیستم یک‌پارچه صدور چک، اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم باعث منحصربه‌فرد بودن چک و آنلاین بودن آن بدون در نظر گرفتن بانک صادرکننده می‌شود.

امنیت دسته‌چک‌های جدید

طبق اعلام بانک مرکزی دسته‌چک‌های جدید که از طریق سامانه صیاد صادر می‌شوند دارای سه نوع ویژگی امنیتی هستند. اولین ویژگی امنیتی این است که سری و سریال‌های چک به‌صورت برجسته چاپ‌شده که کاملاً قابل‌لمس هستند. در سطح دوم ویژگی‌های امنیتی دیداری مانند واتر مارک و طرح مخفی در برگه چک وجود دارد که این دو سطح به‌راحتی توسط عموم مردم قابل‌تشخیص است. در سطح سوم نیز ویژگی‌های امنیتی حرفه‌ای به چک‌ها افزوده‌شده که قابل‌تشخیص توسط ابزارها است و برای بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر و مکرری از چک‌ها دارند قابل‌استفاده خواهد بود.

10 نکته امنیتی چک های صیادی

شماره چک یکتا چیست؟

یکی دیگر از تغییراتی که در دسته‌چک‌های جدید به وجود آمده، داشتن شماره یکتا است. شماره یکتا، شماره اختصاصی هر برگ چک است که به گیرنده چک امکان می‌دهد تا تنها با یک پیامک از میزان اعتبار فرد صادرکننده چک مطلع شود. با پیامک شماره یکتا به شماره‌ای که اعلام می‌شود اطلاعات‌پایه فرد صادرکننده چک برای گیرنده چک ارسال می‌شود که مشکلات ناشی از صدور چک‌های بی‌محل را به حداقل می‌رساند.

همچنین با این سامانه ابعاد چک‌های مختلف دولتی و خصوصی در یک استاندارد مناسب قرار می‌گیرد و درنتیجه امکان جعل این چک کمتر خواهد شد. در این خصوص وجه تمایز چک‌ها فقط درج نام و آرم بانک صادرکننده است. با صدور این نوع چک‌ها به‌محض اینکه اولین چک شخص برگشت بخورد، به دلیل وجود امکان استعلام و مطلع شدن افراد مبنی بر فاقد بودن اعتبار، امکان صدور چک جدید از سوی صادرکننده و دریافت آن از سوی دریافت‌کننده عملاً منتفی می‌شود.

شرایط دریافت دسته چک صیادی جدید

فرد متقاضی دریافت دسته‌چک جدید با مراجعه به شعبه، ثبت اولیه درخواست صدور دسته‌چک را انجام می‌دهد و در صورت تأیید از سوی رئیس شعبه، درخواست او به‌منظور استعلام، به سامانه صیاد بانک مرکزی ارسال می‌شود. چنانچه فرد متقاضی دسته‌چک جدید “صیاد” ازنظر بانک مرکزی، واجد شرایط دریافت دسته‌چک باشد، درخواست او از سامانه صیاد به گروه صدور دسته‌چک به‌منظور شخصی‌سازی و چاپ چک ارسال و دسته‌چک جدید صادر خواهد شد.

تکلیف چک‌های قدیمی چیست؟

طبق اعلام بانک مرکزی دسته‌چک‌های قدیمی فقط در خود بانک مربوطه پذیرش و وصول آن امکان‌پذیر خواهد بود. چک‌های قدیمی نیز با مراجعه به بانک صادرکننده وارد سامانه صیاد خواهند شد و اعتبار آن‌ها تنها در این صورت باقی خواهد ماند.

شرایط تعویض دسته چک صیاد

آنچه بانک مرکزی اعلام کرده سامانه صیاد به صورت ۲۴ ساعته از طریق سامانه پیامکی ۷۰۱۷۰۱ به درخواست‌های استعلامی پاسخ خواهد داد. برای متقاضیان دسته چک صادر می‌شود یکی دیگر از ویژگی‌های صیاد امکان درخواست دسته چک از طریق اینترنت است. لازم به ذکر است صیاد هیچ گونه تغییری در قوانین و مقررات مربوط به چک ایجاد نمی‌کند و در بعد فرآیندی و فنی از طریق اصلاح رویه‌ها را اصلاح می‌کند.

سایر چک‌ها در نوبت تغییر

به گفته مقام‌های بانک مرکزی فاز کنونی، فاز اول سامانه صیاد است و پس از ساماندهی دسته‌چک‌ها در مرحله بعد این روند برای سایر چک‌ها ازجمله چک رمزدار و چک‌های مبادله‌ای بین‌بانکی نیز به اجرا درخواهد آمد.

نرم افزار استعلام چک صیادی

نرم افزار واقعیت افزوده نما، برنامه‌ای است برای گوشی‌های تلفن همراه با سیستم عامل اندروید و IOS جهت آموزش و اطلاع رسانی در رابطه با نکات امنیتی موجود در اسکناس، ایران چک و اوراق امنیتی که بانک مرکزی متولی چاپ و توزیع آن است. این برنامه قابلیت تشخیص اسکناس و ایران چک جعلی را ندارد.

سامانه استعلام چک صیاد به نام ساد

ساد ۲۴، سامانه فعال در حوزه اعلام سرقت و استعلام چک‌های بانکی در کشور است که باهدف پیشگیری از جعل و کلاه‌برداری چک‌های سرقتی/مفقودی راه‌اندازی شده است. با ثبت چک‌های سرقتی/مفقودی در این سامانه از نقل‌وانتقال آن‌ها در بازار جلوگیری کنید و یک‌قدم جلوتر از کلاه‌برداران باشید.

ساد ۲۴ معاملات امنی ایجاد می‌کند. ساد ۲۴ کمک می‌کند که شما با آرامش خاطر، چک را بپذیرید و نگرانی بابت آن نداشته باشید.

در این مراسم که با حضور تعدادی از نمایندگان رسانه های جمعی برگزار شد، معاون فناوری های نوین بانک مرکزی با بیان اینکه با استفاده از  سامانه صیاد ، صدور چک در همه بانک ها و موسسات مالی و اعتباری مجاز کشور یکدست و استاندارد خواهد شد افزود: در حال حاضر چک ها به صورت غیر متمرکز در شعب بانک ها صادر می شود و در اختیار مشتریان قرار می گیرد، در این فرآیند ممکن است خللی بوجود آید و بر اثر مشکل یا سهل انگاری برای کسی که سابقه چک برگشتی دارد و یا حساب او مسدود شده است مجدداً دسته چک صادر شود. 

به گفته ناصر حکیمی معاون وقت رئیس کل بانک مرکزی، ویژگی بسیار مهم سامانه صیاد این است که یک شماره منحصر به فرد بر روی هر برگ چک درج می شود که دریافت کننده چک می تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه از سوء سابقه صاحب چک مطلع شود. اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده پیامک مطلع می شود و می تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند، این موضوع اطمینان نسبی به افراد می دهد که اصالت چک اطمینان بخش است و ضمن آنکه وضعیت صاحب چک استعلام شده است.

فعالیت‌های سامانه صیاد

کاهش تنش اعتباری و افزایش قدرت نظارت بر فرایند صدور چک هاست

اختصاص شکاره شناسه منحصر به فرد به هر برگه چک

تسهیل امکان پیگیری هر برگ چک به صورت مجزا در سراسر کشور

استعلام اعتبار صاحبان حساب و صاحبان امضاء

استعلام به ازای هر دسته چک در خواستی

حذف قدرت شعب در صدور دسته چک و جلوگیری از چاپ دسته چک برای افراد فاقد صلاحیت و دارای سوء پیشینه

اختصاص بارکد دوبعدی به هر برگ چک بانکی که حاوی اطلاعات برگ چک و صاحبان حساب است

تسهیل و سرعت بخشیدن به خواندن مکانیزه اقلام اطلاعاتی و استعلام برگ چگ

قابلیت چاپ دسته چک توسط چاپگرهای متنوع

ایجاد یک بانک اطلاعاتی یکپارچه و مدرن از وضعیت اختصاص دسته چک های موجود در کشور

مشخصات امنیتی چک صیاد

طراحی کلیه نقوش چک های صیاد به صورت خطی و با استفاده از نرم افزار های امنیتی به صورتی که هر خط حامل اطلاعات مربوط به رنگ خود است

در نمونه های جعلی خطوط از ترکیب نقاط رنگی تشکیل شده اند و به راحتی به وسیله ذره بین قابل تشخیص اند

استفاده از تصویر سه بعدی نشان و عبارت چاپخانه دولتی ایران در مقابل نور قابل رویت است

چاپ شماره سریال ها با استفاده از مرکب مشکی فلور سنت که تحت تابش نور ماوراء بنفش به رنگ سبز تیره دیده می شود

استفاده از مواد حساس نسبت به مواد شیمیایی در فرایند ساخت کاغذ این چک ها به طوری که در صورت تماس با مواد شیمیایی از خود واکنش نشان داده و تغییر رنگ می دهد

استفاده از الیاف فلورسنتی که در سطح کاغذ پراکنده شده اند، این الیاف زیر نور ماوراء بنفش در چهار رنگ سبز، زرد، قرمز و آبی قابل مشاهده اند.

نکات امنیتی چک صیادی

۱- اندازه چک ۸۵*۱۷۰ میلیمتر

۲- استفاده از کاغذ واتر مارک مولتی تن۹۰ گرمی با آرم شرکت سهامی چاپخانه دولتی ایران، غیر فلورسنتی و حساس به مواد شیمیایی

۳- طراحی نقوش با استفاده از الیاف رنگی نامرئی در متن و ظهر کاغذ به صورت خطی

۴_ چاپ طرح زمینه متن و ظهر چک در دو رنگ سبز و قرمز

۵- استفاده از ریز نوشته I.R.IRAN در متن چک به رنگ سبز و در پشت چک به رنگ قرمز

۶- چاپ نامرئی ریز نوشته I.R.IRAN در کادر تاریخ و کادر ریال در دو رنگ سبز و قرمز به صورت سینوسی

۷- درج لوگوی آبی رنگ چکاوک در پایین کادر ریال بر روی چک

۸- درج لوگوی چکاوک در رنگ نامرئی

۹- درج ستاره در دو اندازه در وسط چک در دو رنگ نامرئی سبز و قرمز

۱۰- درج شماره سریال مرکب مشکی (پشت قرمز) که در زیر نور ماوراء بنفش نیز به رنگ سبز یشمی (سبز تیره) نمایان می شود.

استعلام چک صیادی، از سفید تا قرمز

هر چند سابقه حساب صادرکننده چک همواره از دغدغه هاست اما می‌توان قبل از گرفتن چک صیادی وضعیت آن را در قالب ۵ رنگ سفید، زرد، نارنجی، قهوه ای و قرمز استعلام کرد.

چگونه چک‌های صیادی را استعلام بگیریم؟

به گزارش شبکه خبر برای اینکه بتوان بابت خوش‌حسابی صادرکننده چک اطمینان پیدا کرد و تا حدودی قبل از اینکه چک صیادی را از صادرکننده بگیرید بابت نقد شدن آن تا حدود زیادی اطمینان خاطر پیدا کنید، قبل از دریافت چک  می‌توانید شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک‌های صیادی را به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی به شماره ۷۰۱۷۰۱ پیامک کنید (۱*۱* شناسه استعلام ۱۶ رقمی) تا از وضعیت اعتباری صادرکننده چک از نظر تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی ثبت‌شده در سامانه بانک مرکزی اطلاع پیدا کنید. نکته مهم اینکه شناسه استعلام باید بدون هیچ‌گونه کاراکتر اضافی برای سامانه ارسال شود.

دریافت پیامک جواب استعلام چک صیادی

پاسخ استعلام چک صیادی مدنظر شما، نهایت ظرف مدت ۱۵ دقیقه و به‌صورت پیامکی در اختیار شما قرار می‌گیرد و درصورتی‌که به هر دلیلی تا مدت‌زمان ۱۵ دقیقه پاسخی از مرکز صیاد دریافت نشود، نتیجه با پیامک «عدم امکان اخذ استعلام» به شما اعلام خواهد شد و باید مجدداً برای دریافت استعلام اقدام کنید. نکته مهم اینکه تمامی پیامک‌های اطلاع‌رسانی در خصوص استعلامات مورد درخواست شما، فقط با سر شماره ۷۰۱۷۰۱ اطلاع‌رسانی می‌شود. استعلام صورت به‌صورت رتبه‌بندی بر اساس شاخص‌های رنگی به شما اطلاع داده می‌شود که جزئیات آن را باهم مرور می‌کنیم.
 
سفید: صادرکننده چک فاقد هرگونه سابقه چک برگشتی بوده یا درصورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوء اثر شده است.

زرد: صادرکننده چک دارای یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵ میلیون تومان تعهد برگشتی است.

نارنجی: صادرکننده چک دارای دو الی چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۲۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.

قهوه‌ای: صادرکننده چک دارای پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.

قرمز: صادرکننده چک دارای بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی است.

استعلام رایگان چک صیادی امکان‌پذیر شد

امکان استعلام چک‌های صیادی از طریق تارنمای بانک مرکزی به نشانی cbi.ir فراهم شده است. بر این اساس مشتریان می‌توانند شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک‌های صیادی را در بخش استعلام چک صیادی سایت بانک مرکزی وارد کرده و نسبت به اعتبارسنجی چک به صورت رایگان و نامحدود اقدام کنند.

لازم به ذکر است که پیش از این استعلام چک‌ها از طریق پیامک با هزینه ۳۵۰ تومانی امکان‌پذیر بود که این روش نیز همچنان پابرجا است. برای این کار قبل از دریافت چک می‌توانید شناسه استعلام ۱۶ رقمی مندرج در چک‌های صیادی را به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی به شماره ۷۰۱۷۰۱ پیامک کنید (۱*۱* شناسه استعلام ۱۶ رقمی) تا از وضعیت اعتباری صادرکننده چک از نظر تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی ثبت‌شده در سامانه بانک مرکزی اطلاع پیدا کنید. نکته مهم اینکه شناسه استعلام باید بدون هیچ‌گونه کاراکتر اضافی برای سامانه ارسال شود.

نکاتی که باید درباره استعلام چک‌های صیادی بدانیم:

درصورتی‌که درخواست‌کننده استعلام قبل از تکمیل عملیات استعلام اقدام به ارسال استعلامات متعدد کند، نتیجه ارسال‌شده مربوط به آخرین شناسه استعلام اخذ ارسال‌شده خواهد بود.
در خصوص اشخاص حقوقی فاقد شناسه ملی ثبت‌شده در پایگاه داده بانک مرکزی، امکان اخذ استعلام وجود نخواهد داشت. این موضوع در پیامک پاسخ با عبارت «شناسه ملی ..... قابلیت استعلام ندارد» اطلاع‌رسانی می‌شود.
در خصوص برگ چک‌های متعلق به اشخاص حقیقی دارای حساب مشترک، وضعیت اعلام‌شده مربوط به فرد دارای بالاترین مبلغ و بیشترین تعداد چک برگشتی از بین صاحبان حساب خواهد بود.

شرایط دریافت دسته چک صیادی جدید

فرد متقاضی دریافت دسته‌چک جدید با مراجعه به شعبه، ثبت اولیه درخواست صدور دسته‌چک را انجام می‌دهد و در صورت تأیید از سوی رئیس شعبه، درخواست او به‌ منظور استعلام، به سامانه صیاد بانک مرکزی ارسال می‌شود. چنانچه فرد متقاضی دسته‌چک جدید “صیاد” ازنظر بانک مرکزی، واجد شرایط دریافت دسته‌چک باشد، درخواست او از سامانه صیاد به گروه صدور دسته‌چک به‌منظور شخصی‌سازی و چاپ چک ارسال و دسته‌چک جدید صادر خواهد شد.